Deniz = Dansçı (Gino Severini, 1914)

Gino Severini 1914 yılında Deniz = Dansçı adlı tuval üzerine yağlıboya tablosunu yaptı. Bu tablo Venedik’teki Peggy Guggenheim Koleksiyonu’nun bir parçasıdır.

Gino Severini, Deniz = Dansçı, 1914, tuval üzerine yağlıboya, 100 x 80,5 cm, Peggy Guggenheim Koleksiyonu, Venedik

Deniz = Dansçı’da tasvir edilen nedir? 

Bu kompozisyonun görsel çözümü Severini tarafından geliştirilen plastik analojiler fikrine karşılık gelmektedir. Mekân duygusu, akışkan olan optik belirlemeye dayanır. Böylece insan figürü gerçeklikten ayrılmaz hale gelir ve toplam bir hareket hissi olarak görülür. Severini, birbirini tamamlayan renklerden oluşan küçük alanları neredeyse mozaik gibi düzenleyerek resmin titreşimli karakterini daha da güçlendiriyor.

Deniz = Dansçı – Analiz 

Gino Severini’nin Fütürist harekette önemli bir rolü vardı. 1906’dan beri Paris’te yaşayan bu ressam, Kübistler ve Fütüristler arasındaki ilk bağlantı olacaktır. Severini, 1912 yılında Paris’teki Galerie Bernheim-Jeune’de İtalya dışındaki ilk Fütürist serginin düzenlenmesine katıldı. Fütürist estetiğin formüle edilmesinde Kübist resim yaklaşımına aşinalık büyük önem taşıyordu. Kübist yenilikler geometrizasyon, parçalanma ve hareketli perspektife yansıdı ve her üçü de Fütürist resmin gelişimini büyük ölçüde belirledi.  

Gino Severini, Deniz = Dansçı (detay), 1914, tuval üzerine yağlıboya, 100 x 80,5 cm, Peggy Guggenheim Koleksiyonu, Venedik

Geometrizasyon 

Geometrizasyon, kübist ve fütürist resmin temel unsurlarından biridir. Kübizm, mimetik resmin geleneksel ilkelerinden yola çıkarak, geometrizasyonun önemli bir parçası olduğu yeni bir dil yarattı. Geometrizasyon, düzlük etkisini -resim ortamına ait otantik iki boyutluluğu- sağlamıştır. Kübistler bu yöntemi tanımlarken, Paul Cezanne’ın doğadaki tüm sahneleri geometrik cisimlere indirgeme olasılığı hakkındaki fikirleri tarafından yönlendirildiler. Fütüristler, tekniğin dili ile görsel sanatın dilini birleştiren bir bileşen olarak geometrizasyona vurgu yaparak bu resim formülünü tamamen devraldılar. Fütürist resimde geometrizasyon, Kübizm’de olduğu gibi sanatsal dilin otantik iki boyutluluğa doğuşu prizmasından değil, modernleşme, sanayileşme ve işaret etmek istediği teknolojik devrimin görsel prizmasından geliştirildi. 

Fütürizm, Kübist sahne parçalama ilkelerini de benimsemiştir. Cezanne’ın ters perspektifin getirdiği yeni görsel kapasiteler hakkındaki fikirlerinin bir devamı olarak, Kübistler sahneyi bakılabilecek çeşitli açılara böldüler. Parçalama, geleneksel perspektif çerçevelerinin yapısını bozmak için önemli bir araç haline gelmiştir. Bu yöntem Fütüristler tarafından, özellikle kentsel alanların dinamizmini ve Deniz = Dansçı‘da olduğu gibi hareket halindeki arabaların veya insanların hızını temsil etme alanında geliştirilmiştir. 

Gino Severini, Deniz = Dansçı (detay), 1914, tuval üzerine yağlıboya, 100 x 80,5 cm, Peggy Guggenheim Koleksiyonu, Venedik

Bölücülük  

Bölmecilik, 19. yüzyılda optik alanında elde edilen modern başarılara dayanan bilimsel bir resim yaklaşımıdır.  Bu başarılar, ana renklerin benzersiz nitelikleri ve pigmentlerin önceden karıştırılmadan görüntüdeki karşılıklı ilişkileriyle ilgilidir. Bu teori, post-empresyonizm sırasında ve sonrasında ortaya çıkan çok sayıda resim yönteminin temelini oluşturmuştur. Keşifleri bölümleme tekniği için temel olan bilim insanları Michel Eugène Chevreul, James Clerk Maxwell, Ogden Rood ve Charles Blanc’tır.  

Gözlemcinin gözlerinin bir görüntüye bakarken geçirdiği süreçler bölünme teorisinin odak noktasıdır. Bilim adamları ve daha sonraki ressamlar, boyalı kompozisyon üzerinde uygun şekilde düzenlenmiş tamamlayıcı renklerin, tuval üzerinde tek tek bulunmayan renk ve tonların niteliklerini gözlemciye aktarabileceği konusunda ısrar ettiler. Böylece renkleri ve tonların nüanslarını karıştırma süreci aslında bakanın gözünde gerçekleşirken, tuvalin kendisi optik karışımın temelini oluşturacaktı 

Gino Severini, Umberto Boccioni ve diğer birkaç ressamla birlikte Fütürist Resmin Teknik Manifestosu :

Yarı karanlığa alışmış olan gözleriniz kısa süre içinde ışığın daha parlak görüntülerine açılacaktır. Çizeceğimiz gölgeler, bizden öncekilerin aydınlıklarından daha parlak olacak ve bizim resimlerimiz, müzelerdekilerin yanında, en derin geceye kıyasla kör edici bir gün ışığı gibi parlayacaktır.  

Sonuç olarak, bugün Bölünmecilik olmadan resmin var olamayacağı sonucuna varıyoruz. Bu, öğrenilebilecek ve istenildiği zaman uygulanabilecek bir süreç değildir. Modern ressam için bölünmüşlük, özsel ve gerekli olduğunu ilan ettiğimiz doğuştan gelen bir tamamlayıcılık olmalıdır.  

Gino Severini, Deniz = Dansçı (detay), 1914, tuval üzerine yağlıboya, 100 x 80,5 cm, Peggy Guggenheim Koleksiyonu, Venedik

  Sea = Dancer‘da, her yeri saran hareket etkisini elde etmek için bölümleme tekniği baskın bir öneme sahipti. Sıcak ve soğuk renkler arasındaki ilişkinin yanı sıra farklı tonların aynı renk alanı içinde yan yana getirilmesiyle elde edilen canlılık, kompozisyonun belirgin dinamizmine katkıda bulunmuştur.

Genellikle endüstri ve trafik alanından motifleri işleyen diğer Fütüristlerden farklı olarak Severni, insan figürü üzerinden hareket dinamizmi olgusunu geliştirdi. Erken modern dönemin çok popüler teması olan Parisli dansçıyı ele alan Severini, bu temaya özellikle fütürist bir bilimsellik katmıştır. Severini, Deniz = Dansçı ‘da yüksek geometrili yapı aracılığıyla özgün soyut dilini oluşturur ve geliştirmekte olduğu her şeyi kapsayan bir hareket hissi fikrine gönderme yapar.

Bu kavram, belirli bir sahnedeki tüm hareketli formları birleştirerek hareket deneyiminin temsiline atıfta bulunuyordu. Deniz = Dansçı resminde, dansçının bedeninin hareketi, ardından kostümünün hareketi ve son olarak dalgaların hareketi geometrik yollarla temsil edilir. Hareketin üç katmanı da tek bir karmaşık dinamizm deneyiminde sentezlenir. Severini bu resmi yaparken çerçeveyi de boyamıştır. Fütüristlerin sıklıkla yaptığı da buydu ve geleneksel resim alanını terk ederek, birincil odak noktaları olarak hareket deneyimini vurguladılar.

İlgili Sanat Eserleri 

Benzer bir konsept Severini tarafından 1915 tarihli Dansçı = Pervane = Deniz tablosunda uygulanmıştır.

About Saša Vojnović, M.A.

Saša Vojnović is an art historian and filmmaker. His fields of research include the history of modern art and cultural history. He researched the phenomenon of Countervisuality in the artistic experiment of Belgrade Surrealists, as well as the anti-colonialism of the Non-Aligned Movement as a European cultural heritage. He is currently working on the topic of the endangerment of Uyghur cultural heritage in contemporary China.